Prirodne atrakcije
Misterija koja okružuje Krupajsko vrelo
Da li znate da se na području Homoljskih nestvarnih predela, nalazi jos jedan skriveni dragulj, koga krasi tirkizna vodena površina? U pitanju je nestvarno Krupajsko vrelo. Jedno od najposećenijih turističkih atrakcija, koga krasi mistična priroda, nestvarnih dubina.
Kratak sadržaj reportaže o Kupajskom vrelu:
Začetak turističke priče Krupajsko vrelo
Na Krupajskom vrelu, pre nego što je izgrađena prva brana, voda je izvirala iz izvora koji se nalazio na otvoru pećine, koji je u međuvremenu potopljen. Prva brana koja je izgrađena na Krupajskom vrelu bila je drvena brana, 1945. godine. Međutim, njen vek nije bio dug. S obzirom na to, da je ubrzo srušena brzinom vodne snage. Samim tim, izgrađena je nova brana od materijala koji je dosta čvršći i prilagođeniji jačini samog vrela, koja je dala krajnji izgled jezeru. Prvobitna namena ovog nesvakidašnjeg vrela bila je, za pokretanje monovlačare za sukno. Kasnije, izgradnjom hidrocentrale i mlina, vrednost koju vrelo poseduje dodatno je uočena.
Krupajsko vrelo zaštićeno prirodno dobro
Krupajsko vrelo smešteno je u podnožju Beljanice. Prostire se sa desne strane Krupajske reke, u selu Milanovac, nedaleko od Žagubice. Pripada kraškim vrelima i čini jedno od najvećih kraških vrela u našoj zemlji. Temperatura vode koja čini vrelo u proseku iznosi oko 11 stepeni i uglavnom je konstantna, jer se voda vrela spaja sa termomineralnim izvorima.
Izvorska voda izbija na površinu i formira kraško jezero, čija dužina iznosi 40 m . Voda koja otiče od jezera nosi naziv Krupajska reka , koja se uliva u reku Mlavu kod mesta Krepoljin i čini njenu levu pritoku. Brana koja se nalazi na Kupajskom vrelu, visine je 3 m. Na njoj je izgrađena hidroelektrana koja snadbeva stanovništvo ovih krajeva.
Krupajsko vrelo čini čista, prozirno tirkizna voda, čiju lepotu upotpunjuje huk vodopada. Zvuk ptica i šum drveća su jedini zvuci, pored neodoljivog vodopada, koji vam remete tišinu na ovom mestu.
Krupjasko vrelo prestavlja spomenik prirode I kategorije i stavljen je pod zaštitu kao zaštićeno dobro, na osnovu Zakona o zaštiti životne sredine, 1995. godine.
Veran čuvar Krupajskog blaga
Prema narodnim verovanjima, Homoljske planine progutale su blago, koje se sada nalazi na dnu pećine. Razlog zbog kojeg meštani ne smeju da uđu u vodu, kako bi pronašli skriveno blago, je čuveni vodeni duh Tartor, koji se u narodu naziva još i Albatron i Starac.
Međutim, na dubini Krupajskog vrela od 123 m, nalazi se podvodna pećina koja je polupotopljena. Ronioci su istraživali dubine vrela, i jedino uz pomoć arijadne mogli su da dospeju do ovih misterioznih dubina. Nakon ulaska u pećinu, pronađene su merdevine, sveće koje su verovatno korišćene tokom magijskih obreda, jer je ovaj kraj poznat po takozvanoj vlaškoj magiji, prokopane kanale koji vode ka vrhu pećine.
Očigledno je da su meštani ovih krajeva od davnina tragali za potopljenim blagom, i da su istraživali kako bi ga pronašli, iako se u vodu spuštali nisu.
Šta su ronioci još otkrili?
Krupajsko vrelo, ne pleni samo svojom misitčnom površinom nego i dubinom koja je prava misterija i za iskusne ronioce. Nedavnim istraživanjem, ronioci su pored pomenute podvodne pećine, otkrili još nekoliko zanimljivih sadržaja.
Pronašli su mozaični sistem podzemnih kanala i pronađeni su delovi podvodnih pećina: Glava ovna, Velika soba, Tobogan, Želudac, 6 metara, koja predstavljaju neverovatna speleološka otkrića ispod tirkizne površine Krupjaskog vrela.
Nestvarna okolina Krupajskog vrela
Homoljski predeo vam pruža nezaboravne trenutke, jer na ovom mestu vreme kao da je stalo. Manastir Gronjak, crkva Svete Trojice, crkva Šupljaja, čine znamenita sveta zdanja o kojima kruže brojne legende.
Šumski predeli sa velikim prostranim pašnjacima i cvetnim livadama, brojnim pećinama i jamama, čine ovaj kraj posebno bajkovitim. Ovde možete čuti sve o magijskim obredima, probati čuveni homoljski med i užuvati u nestvarnoj prirodi.
Vodopad Lisine ili Veliki Buk se nalazi na rečici Vrelo. Pripada vrsti akumucalionih vodopada koji je formirao malo jezero u svom podnožju. Visina vodopoada iznosi 25 m.
Manastir Manasija predstavlja jedan od najznačajnjih spomenika i građevina koja pripada Moravskoj školi. Manastir potiče iz XV veka. Manasija je zadužbina despota Stefana Lazarevića, a crkva manastira posvećena je Svetoj Trojici.
Manastir Zaova, nalazi se nedaleko od Velikog Sela i jedan je od najposećenijih manastira ovog područja. Za njegov nastanak vezuje se legenda o poznatim vlastelinima ovog kraja, Pavla i Radula i njihove sestre Jelice, koja je optužena, od strane Pavlove žene da je ubila njihovo dete. Braća su nemilosrdno, zavezala Jelicu za 4 konja, koja su je usmrtila.
U znak pokajanja, izgradili su 4 manastira. Mesto na kom je ostala njena brada, nalazi se manastir Bradača. Manastir Sestroljin je mesto na kom su pale njene oči, mesto na kom su pale njene ruke, nalazi se manastir Rukumija. Mesto na kom je njeno telo ostavilo trag izgrađena je crkva, a kasnije manastir.
Resavska ili Divakovačka pećina predstavlja spomenik prirode I kategorije. Smeštena je na brdu Babina Glava, nedaleko od sela Jelovac. Resavska pećina predstavlja jednu od najlepših pećina u našoj zemlji.
Najniži deo pećine koji je istražen je Bobanova dvorana. Pećina je otrkivena od strane čobana koji su nalazili sklonište u njenim tajnim prostranstvima, 1962. godine.
Resavska pećina predstavlja jednu od prvih istraženih pećina u Srbiji, čiji je prvobitni naziv bio Divljakovačka pećina, jer je nastala erozijom vodenog toka koji se razvio u uvali zvanoj Divljakovačka.
Predstavlja pravo bogatstvo pećinskog nakita i jednu od najposećenijih speleoloških objekata u našoj zemlji. Za posetioce zvanično je otvorena 1972. godine.
Šta još krije Beljanica?
Podnožje planine Beljanice odlikuju raznolika hidrološka bogatstva. Pored Krupajskog vrela, još jedan biserni dragulj daje čar ovom bajkovitom predelu, a to je vrelo Mlave.
Vrelo Mlave ili Žagubičko vrelo, nalazi se u selu Žagubice, u ulici Vrelska. Vrelo čini jezerce koje je okruženo planinama Vrelske Padine i Kondžile. Predstavlja I kategoriju zaštite kao hidrološki spomenik.
Odlikuje ga tamno zelena boja koja potiče od algi, koje se nalaze na njegovim plićim delovima. Voda vrela izvire iz takozvanih sifonskih kanala, pod velikim pritiskom, koji ometa tačna merenja dubine samog vrela.
Dubina vrela Mlave još uvek je misterija, jer su ronioci uspeli da dodju do 84m dubine. Nakon toga javlja se veliko strujanje vode i bezbednost za ronioce postaje upitna. Vrelo Mlave je izuzetno bogato pastrmkom, pa se nalazi nekoliko ribnjaka.
Petrovac na Mlavi predstavlja jedno od najlepših naselja smešteno u dolini reke Mlave. Knez Miloš Obrenović naredio je osnivanje ovog naselja, koje je dobilo ime po njegovom prijatelju Milutinu Petroviću Eri, državnom savetniku, koji je bio mlađi brat Hajduk Veljka Petrovića. Otac Tadej jedan od najvećih srpskih duhovnik,koji je rođen upravo u Petrovcu
Da li na Mlavi postoji sakriveno blago?
Još jedna neobična legenda o skrivenom blagu sa ovih krajeva. Prema narodnom verovanju, dogodilo se u vreme kada su se Nemci povlačili sa Homoljskih planinama, 1941. godine. Međutim, tokom njihovog bekstva, jedne noći, kamion koji je bio pun zlata, potopljen je u reci Mlavi.
Prema pričama meštana, kamion se nalazi na dubini oko 30 m. Međutim, prema rečima ronioca koji su istraživali i oblast reke Mlave, razuverili su žitelje ovih krajeva, jer blago nije pronađeno.
Izlet u čarobnoj prirodi
Krupajsko vrelo predstavlja nezaboravan izlet, koji vam pruža susret sa prirodnim čarolijama. U neposrednoj blizini vrela nalazi se restoran i bazen, u kojem možete uživati u pogledu na divlju prirodu koja ga okružuje.
Što se tiče smetaja, okolina Krupajskog vrela vam nudi bogat sadržaj za prenoćište na ovom području. Pešačenje kroz ove nestvarne predele vam omogućava pravi užitak i beg od svih problema na jedan dan. Pored Krupajskog vrela možete posetiti brojna zanimljiva mesta u njegovoj okolini, koja predstavljaju pravu avanturu.
Nestvarno tirkizna voda Krupajskog vrela obavijena šumskim predelima, podseća vas na mesta sa razglednica koja morate posetiti.